Mysyperheromoms,
θυμάμαι στην βάφτιση του μικρού μου αδελφού (έχουμε περίπου 4 χρόνια διαφορά), η μητέρα μου με είχε ντύσει πολύ όμορφα. Φορούσα ένα παντελόνι με λουλούδια, ένα ροζ πουκάμισο και άσπρα παπουτσάκια. Έχοντας συνηθίσει την προσοχή που έπαιρνα από όλους πριν από την γέννηση του αδελφού μου πίστευα ότι και στην βάφτιση όλοι θα πρόσεχαν εμένα και τα όμορφα ρούχα που φορούσα. Ήταν λοιπόν τότε που συνειδητοποίησα για πρώτη φορά ότι πλέον έχω και κάποιον άλλον με τον οποίο θα έπρεπε να μοιραστώ την αγάπη και την προσοχή. Και ο ανταγωνισμός ήταν σκληρός. Καθώς ο ‘’εχθρός’’ μου ήταν μικρούλης, γλυκούλης και με ξανθά μπουκλωτά μαλλιά. Τότε νομίζω ότι για πρώτη αισθάνθηκα το συναίσθημα της ζήλιας. Έπρεπε να παλέψω για να δείξω σε όλους ότι ‘’εγώ’’ άξιζα την προσοχή. Έτσι, έκατσα κοντά στον αδελφό μου, ακριβώς μπροστά από την νονά του, είδα αν με κοιτάει κανένας (φυσικά όλοι έβλεπαν αλλά εγώ νόμιζα ότι ήμουν αόρατη) γύρισα το κεφάλι μου και τον δάγκωσα δυνατά στο πόδι. Τότε, ο αδελφός μου άρχισε να κλαίει αλλά εμένα δεν με ένοιαζε. Να δω τώρα ποιος θα είναι ο πιο αγαπητός. Ένα μωρό που κλαίει η εγώ;
Τώρα που γράφω για το περιστατικό αυτό γελάω. Αλλά μετά σκεπτόμενη τον εαυτό μου ως μικρό κοριτσάκι που δάγκωσε το πόδι του αδελφού της γιατί απλά φοβόταν μήπως χάσει την προσοχή και την αγάπη νοιώθω πόσο σημαντικό είναι να μάθουμε στα παιδιά μας να διαχειρίζονται σωστά το συναίσθημα της ζήλιας.
Η ζήλια είναι ένα απολύτως φυσιολογικό συναίσθημα, όπως το συναίσθημα της χαρά και της λύπης. Τα παιδιά βιώνουν αρκετά συχνά το συναίσθημα της ζήλιας, όπως άλλωστε και εμείς οι ενήλικες. Συνήθως τα παιδιά ζηλεύουν για δύο βασικούς λόγους. Είτε λόγω της επιθυμίας τους να αποκτήσουν κάποια αντικείμενα (συνήθως παιχνίδια) που έχουν άλλα παιδιά γύρω τους, είτε γιατί ανησυχούν ότι τα σημαντικά πρόσωπα στην ζωή τους (γονείς) αγαπούν περισσότερο κάποιον άλλον (συνήθως το αδελφάκι τους ).
Ωραία λοιπόν, αφού η ζήλια είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα γιατί να μάθω στο παιδί μου να την διαχειρίζεται; Ναι, η ζήλια είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να μάθουμε στο παιδί μας να διαχειρίζεται σωστά αυτό το συναίσθημα. Όπως ακριβώς και στην ενήλικη ζωή έτσι και στην παιδική ζωή το συναίσθημα της ζήλιας μπορεί να είναι αρκετά έντονο και να προκαλέσει άλλα συναισθήματα όπως θυμό και οργή με δυσάρεστα αποτελέσματα στις σχέσεις του παιδιού και στην λειτουργία της οικογένειας (το παιδί μπορεί να χτυπάει, να φωνάζει, να τσακώνεται). Επίσης, αν μάθουμε στο παιδί μας από μικρή ηλικία να διαχειρίζεται σωστά το συναίσθημα της ζήλιας βάζουμε τις βάσεις για την σωστή διαχείριση αυτού του συναισθήματος στην ενήλικη ζωή.
Ωραία, τι ακριβώς πρέπει να κάνω για να μάθω στο παιδί μου να διαχειρίζεται το συναίσθημα της ζήλιας? Τα παρακάτω βήματα πιστεύω ότι θα σε βοηθήσουν:
1. Βοήθησε το παιδί σου να αναγνωρίζει το συναίσθημα της ζήλιας. Κάτσε για λίγο κοντά του, δεν χρειάζεται να αφιερώσεις πολλές ώρες και εξήγησε του ότι όταν το συναίσθημα της ζήλιας είναι εδώ συμβαίνουν διάφορες αλλαγές στο σώμα μας! Για παράδειγμα όταν ζηλεύουμε αισθανόμαστε πιο ζεστοί, το σώμα μας δεν είναι χαλαρό αλλά σφιγμένο, η καρδιά μας μπορεί να χτυπάει πιο δυνατά.
2. Βοήθησε το παιδί σου να καταλάβει ότι το συναίσθημα της ζήλιας, δεν είναι ένα κακό συναίσθημα, έτσι δεν χρειάζεται να αισθάνεται άσχημα επειδή ζηλεύει. Όλοι έχουμε ζηλέψει κάποια στιγμή (ή πολλές φορές) στην ζωή μας . Μπορείς να του δώσεις παραδείγματα από την δική σου ζωή. Δεν είναι κακό το να είμαστε ειλικρινής με τα παιδιά μας και να μοιραζόμαστε τις εμπειρίες μας. Μόνο έτσι το παιδί θα καταλάβει ότι η ζήλια είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα που αισθανόμαστε όλοι μας.
3. Εξήγησε στο παιδί σου ότι αν και δεν είναι κακό να ζηλεύουμε, κάποιες φορές η ζήλια μας οδηγεί σε συμπεριφορές που είναι αρνητικές (έχουν δηλαδή αρνητικές συνέπειες σε εμάς και στους γύρω μας) και οι οποίες δεν είναι αποδεκτές. Εκτός όμως από αρνητικές συμπεριφορές, εξήγησε του ότι υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να αντιδράσει όταν ζηλεύει και μάλιστα μπορεί να επιλέξει να αντιδράσει με θετικό τρόπο. Στο σημείο αυτό να του δώσεις παραδείγματα με κάποια φανταστικά σενάρια παιδιών που αισθάνονται ζήλια, δίνοντας έμφαση στις θετικές συμπεριφορές. Να, μερικά σενάρια που μπορείς να χρησιμοποιήσεις:
ΣΕΝΑΡΙΟ 1ο : Ένα παιδί μπορεί να ζηλεύει γιατί η μαμά του γέννησε ένα καινούριο αδελφάκι.
ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ: ΚΛΑΙΕΙ, ΑΠΑΙΤΕΙ ΠΡΟΣΟΧΗ, ΧΤΥΠΑΕΙ ΤΟ ΑΔΕΛΦΑΚΙ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΥΝΙΑ ΌΤΑΝ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Η ΜΑΜΑ ΜΠΡΟΣΤΑ, ΘΥΜΩΝΕΙ, ΖΗΤΑΕΙ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ.
ΘΕΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ: ΒΟΗΘΑΕΙ ΤΗΝ ΜΑΜΑ ΣΤΗΝ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΟΥ ΜΩΡΟΥ, ΠΑΙΖΕΙ ΜΕ ΤΟ ΜΩΡΟ, ΜΑΘΑΙΝΕΙ ΠΟΣΟ ΩΡΑΙΟ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΜΕΓΑΛΟΣ/Η ΑΔΕΛΦΟΣ/ΑΔΕΛΦΗ.
ΣΕΝΑΡΙΟ 2o : Ένα παιδί μπορεί να ζηλεύει τον αδελφό του ή την αδελφή του.
ΑΡΝΗΤΙΚΈΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ: ΜΑΛΩΝΕΙ, ΦΩΝΑΖΕΙ, ΧΤΥΠΑΕΙ, ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΕΙ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΤΟΥ/ΤΗΣ ΑΔΕΛΦΟΥ/ΑΔΕΛΦΗΣ.
ΘΕΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ: ΜΑΘΑΙΝΕΙ ΝΑ ΜΟΙΡΑΖΕΤΑΙ, ΜΑΘΑΙΝΕΙ ΝΑ ΛΕΕΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΘΕΛΕΙ, ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΕΤΑΙ, ΔΟΥΛΕΥΕΙ ΠΑΡΕΑ.
ΣΕΝΑΡΙΟ 3o : Ένα παιδί μπορεί να ζηλεύει τον καινούριο σύντροφο της μαμάς η του μπαμπά.
ΑΡΝΗΤΙΚΈΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ: ΑΠΑΙΤΕΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ, ΘΥΜΩΝΕΙ ΜΕ ΤΗΝ /ΤΟΝ ΜΑΜΑ/ΜΠΑΜΠΑ, ΜΙΛΑΕΙ ΑΣΧΗΜΑ ΚΑΙ ΜΕ ΑΓΕΝΕΙΑ.
ΘΕΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ: ΔΙΝΕΙ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΝΑ ΓΝΩΡΙΣΕΙ ΤΟΝ ΚΑΙΝΟΥΡΙΟ ΕΝΗΛΙΚΑ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ.
ΣΕΝΑΡΙΟ 4o : Ένα παιδί μπορεί να ζηλεύει ένα άλλο παιδί γιατί μπορεί να είναι καλό στα μαθήματα ή στα σπορ.
ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΙΦΟΡΕΣ: ΤΣΑΚΩΝΕΤΑΙ, ΔΙΑΔΙΔΕΙ ΦΗΜΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΛΛΟ ΠΑΙΔΙ.
ΘΕΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ: ΒΡΙΣΚΕΙ ΤΑ ΔΙΚΑ ΤΟΥ ΤΑΛΕΝΤΑ.
4. Διάβασε στο παιδί σου ένα παραμύθι για την ζήλια και συζήτησέ το μαζί του. Παρακάτω σου προτείνω κάποια παραμύθια που δουλεύω και εγώ:
Ο ζηλιαρούλης, Ειρήνη Καμαράτου- Γιαλλούση, εκδόσεις Ψυχογιός
Ζηλεύω, , εκδόσεις Μοντέρνοι Καιροί
TIP: Αφού έχεις συζητήσει αρκετές φορές όλα τα παραπάνω με το παιδί σου υπενθύμισε του ότι η ζήλια είναι ένα αποδεκτό συναίσθημα αλλά μερικές συμπεριφορές που προκαλεί η ζήλια δεν είναι αποδεκτές (όπως το να χτυπάμε όταν ζηλεύουμε). Για τον λόγο αυτό υπάρχουν κανόνες στο σπίτι, στην οικογένεια και γενικά στην κοινωνία για αυτές τις συμπεριφορές όπως επίσης και λογικές συνέπειες όταν δεν τηρούμε αυτούς τους κανόνες (Θα σας μιλήσω αναλυτικότερα για την οριοθέτηση σε επόμενο άρθρο).
Αυτά τα λίγα για την ζήλια mysuperheromoms. Περιμένω να εφαρμόσετε τα παραπάνω tips και να μου πείτε πως πήγε. Μέχρι τότε σας φιλώ.
Με αγάπη
Bιργινία
Ψυχολόγος