Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος των ορίων; Πως οι γονείς μπορούν να βάλουν όρια στα παιδιά;
Η οριοθέτηση των παιδιών αποτελεί ένα συνηθισμένο θέμα ανάμεσα στους γονείς και τους ειδικούς ψυχικής υγείας. Πολλοί αντιμετωπίζουν δυσκολία να θέσουν σε εφαρμογή κάποιους κανόνες, πιστεύοντας έτσι ότι τα παιδιά τους θα θυμώσουν, θα εναντιωθούν και θα σταματήσουν να τους αγαπούν. Μερικοί μάλιστα πιστεύουν ότι τα παιδιά είναι πρέπει να είναι ελεύθερα και να μάθουν να κάνουν τις επιλογές τους, να μην περιορίζονται από κανέναν. Η αλήθεια είναι όμως ότι για να μεγαλώσει ένα παιδί σωστά και να μπορεί να αισθανθεί ελεύθερο και έτοιμο να σταθεί στα πόδια του, θα πρέπει να του έχουν δείξει τον δρόμο οι γονείς, έτσι ώστε να το κάνει σωστά, ακολουθώντας ένα ένα τα βήματα.
Το θέμα των ορίων είναι πολύ σημαντικό, καθώς τα παιδιά μεγαλώνοντας σε ένα συγκροτημένο περιβάλλον, απολαμβάνουν την σιγουριά και την ασφάλεια, έτσι ώστε κάποια στιγμή να δοκιμάσουν και να ξεπεράσουν αυτά τα όρια. Το παιδί που μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον χωρίς όρια δεν γνωρίζει να τα τηρεί, βιώνει ανασφάλεια και μεγαλώνοντας αντιμετωπίζει δυσκολίες στην συγκέντρωση και επίτευξη στόχων, αποπροσανατολίζεται εύκολα και βιώνει την απόρριψη από τις συνεχείς αποτυχίες.
Γιατί είναι χρήσιμα τα όρια λοιπόν ;
Tα όρια εξασφαλίζουν την σωματική και ψυχική υγεία στο παιδί. Ακολουθώντας τα μαθαίνει να καλλιεργεί την ενσυναίσθηση, να κατανοεί τους κανόνες και τους άλλους.
Η οικογένεια συνεργάζεται καλύτερα όταν υπάρχουν όρια καθώς το παιδί γίνεται υπεύθυνο, σέβεται τον εαυτό και τους άλλους.
Το παιδί γνωρίζει τις πραγματικές δυνατότητες του και μεγαλώνει έχοντας μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.
Το παιδί μαθαίνει και γίνεται ανεξάρτητο καθώς ο έλεγχος δεν περιορίζει τον πειραματισμό του και την ελεύθερη έκφραση.
Αντίθετα, όταν δεν υπάρχουν όρια το παιδί :
Δεν μαθαίνει την έννοια του σεβασμού, της εκτίμησης, της υποχώρησης και του συμβιβασμού.
Δυσκολεύεται στις κοινωνικές συναναστροφές του αφού δεν ξέρει να μοιράζεται και να παίζει-αλληλεπιδρά ισότιμα.
Αντιμετωπίζει δυσκολία στην συγκέντρωση και την επίτευξη στόχων
Υπάρχει κίνδυνος για την ανάπτυξη μίας αντικοινωνικής συμπεριφοράς στο μέλλον
Δεν μπορεί να προσαρμοστεί σε περιβάλλοντα με κανόνες, όπως η σχολική τάξη.
Πως μπορούμε να βάλουμε όρια;
Αρχικά οι γονείς είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι τα όρια δεν είναι συνώνυμο των αυστηρών κανόνων, των τιμωριών, της απαγόρευση και συνεχής άρνησης απέναντι στο παιδί. Αντίθετα οι ίδιοι λειτουργείτε ως πρότυπο στα παιδιά δημιουργώντας ένα σταθερό πλαίσιο με εμπιστοσύνη, ειλικρίνεια και σταθερές συμπεριφορές. Τις πρώτες φορές το παιδί θα ασκήσει πίεση και θα δοκιμάσει τα όρια σας, αλλά είναι αναγκαίο
Να μείνετε στην απόφαση σας σε συνεργασία πάντα, έτσι ώστε το παιδί να μην ακούει δύο αντίθετες πλευρές και δεν μπορέσει να προσαρμοστεί στα καινούργια δεδομένα.
Να θέσετε κανόνες ανάλογα με την ηλικία και την προσωπικότητα του παιδιού. Δεν είναι όλα τα παιδιά ίδια και ούτε οι γονείς. Μην κάνετε λοιπόν τα ίδια πράγματα με άλλους γονείς, καθώς κάθε οικογένεια και ο τρόπος επικοινωνίας μέσα σε αυτή είναι διαφορετική.
Μην θέσετε πολύ αυστηρά όρια γιατί μπορεί να οδηγήσουν το παιδί σας να γίνει παθητικό.
Να είστε αποφασιστικοί και ήρεμοι. Δεν χρειάζεται να υψώσετε τον τόνο την φωνής σας για να οριοθετήσετε το παιδί. Αντίθετα χρειάζεται να μιλάτε ήρεμα και τρυφερά δείχνοντας του την απόφαση σας.
Δώστε εναλλακτικές στο παιδί για να εκτονωθεί. Όταν υπάρχει το «όχι» σαν απάντηση από μόνο του μπορεί να δυσκολέψει ακόμα περισσότερο το παιδί καθώς μένει μονό στο αρνητικό. Αντίθετα, εκείνη την ώρα χρειάζεται να δει τι άλλο μπορεί να κάνει, με τι μπορεί να ασχοληθεί για να αποφορτιστεί. Ένα παράδειγμα είναι να παίξει με το αγαπημένο του παιχνίδι, ή ακόμα καλύτερα να κάνετε μία δραστηριότητα όλοι μαζί.
Τηρείστε την «θετική επιβράβευση». Τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα όταν ανταμείβονται. Μπορείτε λοιπόν να σχεδιάσετε ένα πρόγραμμα μαζί όπου θα επιβραβεύονται για κάθε φορά που τηρούν μία συμφωνία, έναν κανόνα. Με αυτό τον τρόπο θα μάθουν διασκεδάζοντας και θα υιοθετήσουν μία συμπεριφορά. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αυτοκόλλητα στα μικρότερα παιδιά, μία βόλτα στην παιδική χαρά ή κάτι που μπορείτε να βρείτε μαζί .
Παναγιώτα Νικολοπούλου
Ψυχολόγος- Msc Παιδοψυχολογίας
Ειδικευόμενη στην Συστημική και Οικογενειακή Ψυχοθεραπεία
Email : panayiotanikolopoulou@gmail.com
Tel : 6986579922