Η πρώτη επαφή παίζει καθοριστικό ρόλο για την διαμόρφωση της σχέσης ανάμεσα στο παιδί και τους γονείς. Δεν είναι λίγες οι έρευνες που έχουν δείξει πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η ασφαλής σχέση που αποκτά το μωρό, όσο είναι ακόμα μηνών με την μητέρα, και η οποία αποτελεί πρότυπο για τις μελλοντικές σχέσεις που θα κάνει. Τα τελευταία χρόνια ενεργό ρόλο παίρνει και ο πατέρας, ο οποίος συμμετέχει πολύ περισσότερο στην ανατροφή του παιδιού. Η επαφή που θα αποκτήσει μαζί του άλλωστε το παιδί, είτε αγόρι είτε κορίτσι, θα χαράξει τον τρόπο που δίνει και δίνεται στις σχέσης του στο μέλλον.
Η θεωρία του συναισθηματικό δεσμού ξεκινάει από το 1960 με πρωτοπόρο τον Bowlby και Ainsworth και αναφέρεται στον τύπο προσκόλλησης που θα αποκτήσει το παιδί με τον φροντιστή του. Όπως ανέφερα παραπάνω, συνήθως ο πρώτος δεσμός που συνάπτουν τα μωρά είναι με την μητέρα και είναι αυτός που θα προσφέρει ασφάλεια ή ανασφάλεια στο παιδί έτσι ώστε να κινηθεί και να εξερευνήσει. Ό τρόπος που αλληλεπιδρούν στα πρώτα αυτά στάδια, μητέρα και παιδί ή πατέρας και παιδί, γίνεται μέσα από συμπεριφορές, βλέμμα και κλάμα. ‘Ετσι αποκτούν ένα κώδικα επικοινωνίας και τα μωρά μαθαίνουν να δείχνουν την ευχαρίστηση και δυσαρέσκεια μέσω εκφράσεων που ο γονέας καταλαβαίνει. Ταυτόχρονα δημιουργείται και ο πρωταρχικός δεσμός, ο οποίος θα επηρεάσει την πορεία του παιδιού, τον συναισθηματικό του κόσμο και την εικόνα του εαυτού του.
Με βάση την Αinsworth υπάρχουν 4 είδη προσκόλλησης τα οποία δημιουργούνται με βάση την ανταπόκριση του γονέα στο αίτημα- φροντίδα του παιδιού. Έτσι προκύπτει ο ασφαλής δεσμός, ο απορριπτικός, ο φοβικός και εμμονικός. Αυτά τα είδη δεσμού περιεχουν θετικά και αρνητικά στοιχεία τα οποία θα συνεχίσουν να υπάρχουν σε όλη την πορεία του παιδιου και στις κοινωνικές και ερωτικές σχέσεις. Για παράδειγμα στον ασφαλή δεσμό, το άτομο συνήθως νιώθει ασφάλεια και διαμορφωνει κατάλληλες σχέσεις με τους γύρω του και τον εαυτό του. Από την άλλη μεριά, ο απορρηπτικός τύπος συνήθως αποφεύγει την δημιουργία σχέσεων και καταπιέζει τα συναισθήματα του. Σε μια μεγαλύτερη ηλικία το άτομο μπορεί να υπονομεύει τις σχέσεις και την σημασία που έχουν για τον ίδιο, να βιώνει έντονο άγχος ή και να αναπτυξει ψυχικά προβλήματα, όπως κατάθλιψη.
Εχει ιδιαίτερη σημασία να δίνουμε στα παιδιά αγαπη και φρόντίδα. Ταυρόχρονα όμως να μην ξεχνάμε να θέτουμε όρια και ελευθερίες στο καθένα, έτσι ώστε να μπορέσει να χαραξει τον δρόμο που θελει. Αλλωστε αυτή δεν είναι η επιτυχία ενός γονέα; Να βλέπει το παιδί να παίρνει τις δικές του αποφάσεις.
Παναγιώτα Νικολοπούλου
Ψυχολόγος- Msc Παιδοψυχολογίας
Ειδικευόμενη στην Συστημική και Οικογενειακή Ψυχοθεραπεία
Email : panayiotanikolopoulou@gmail.com
Tel : 6986579922